• Skip to main content
  • Skip to footer

Senter for nordlige folkSenter for nordlige folk

  • Samisk
    • English
    • Norsk (Norwegian Bokmål)
  • Ođđasat
  • Musea
  • Čájáhusat
  • Mii dáhpáhuvvá?
  • Láigohit lanjaid ja/dahje guossoheami
  • Guovddáža gávpi
  • Min birra
  • English
  • Norsk
  • Samisk

Åshild Birkeland

Vuosehus: Dekoloniseren ja revitaliseren Sámis. Ola Røe govat 1979 – 2019

2. February 2023 by Åshild Birkeland

Čájáhus álggahuvvo Álttááššiin, joatkašuvvu Beaivváš sámi nášunálateateriin, Mázejoavku, Riddu Riđđu, Heini Wesslin ja loahpas Nils Aslak Valkeapáá – Áillohaš.

– Oččon sámi ustibiid og studerejin Romssas 70-logus. Čohkkájun dávjá singuin «sámi čiegas» Prelatenis. Ledjen singuin maid sámefeasttain. Dán muitala govvideaddji Ola Røe, mo son oahpásmuvai Sámin.

Ola Røes govvidandoaibma leamaš dan áigodagas go Sámis dáhpáhuvai buot eanemusat. 1970-loguin álggahuvvui dekoloniseren ja revitaliseren Sámis. Sápmelaččat hálidedje ere beassat koloniseremis ja hálideddje eláskahttit kultuvrraset. Čájáhus dokumentere dán ođđa áiggi sámi servodagain. Dat álggahuvvo Álttááššiin, man boađusiin leai ahte sámeálbmoga status Norggas nannejuvvui. Das rájes loktanii vuoibmi dekoloniseremis ja sámekultuvrra ealáskahttin.

– Fárrejin Guovdageaidnui 80-logus. Ássen doppe moadde jagi. Doppe bargen maid ovttas govvideaddjiin Harry Johansenin, gii lea sápmelaš.

Ola Røe
Ola Røe

Govvideaddji Ola Røe bajásšattai Langhusas Ski gielddas olggobealde Oslo. Son lea assan dáppe davvin 1976 rájes. Ola lea økoboanda ja govvideaddji. Son ássá Selnes báikkis Báhcavuonas, bearrašinniis ja máŋggalágan ealliguin. Son álggahii karrieras govvideaddjiin 1979:is, aiddo máŋŋelaš go lei geargan oahpaheaddjioahpus Tromssa oahpaheaddjiskuvllas. Son manai Áltái govvendihtii Alaheaj-Guovdageaineanu dulvadanvuostálastimiid. Dan dagai freelancáriin Romssa aviissa Nordlys ovddas. 90-logu álgui lei son fásta frelancagovvideaddji Oslo aviissa Dagbladet ovddas. Sus lei iežas fidnodat Romssas. Son govvii buot lagan ođasáššiid Davvi-Norggas, main lei riikkaviidosaš beroštupmi – Oslo geahčastagas.

Hålogaland Teater – HT lei su deŧáleamos bargoaddi 1979 – 2016 áigodagas. Doppe válddii son preassa-, prográmma- ja pláhkátgovaid. Govvii measta buot teaterčájálmasaid HT:as 30 jagi, sulli 230 čájálmasa. Ola lea maid govven moadde čájálmasa Beaivváš Sámi teáhter ovddas Guovdageainnus. Lea maid govven Stellaris Dánsunteáhtera Hammerfeasttas ja Sampo Teáhtera Girkonjárggas. Ola lea jagiid čađa bargan olu miehtá Sámi, ovttas sámi journalisttaiguin ja kulturbargiiguin. Sus leamaš govat iešguđetge lágan čájáhusain. Fáttát leamaš oljobargiid árgabeaivi, guovssahasat, Davvi-Norgga luondu ja biras ja davvi čuovga.  Son buvttadii 90-logu álggus multimediačájáhusas “Davvi-Norga gávcci jahkeáigodagas”. Dat čájehuvvui konferánssain ja kulturdoaluin ealli musihkain celloin ja juoigamiin. Son leamaš moddii govvideaddjiin fárus giđđajohtimis Finnmárkku duoddaris mearrariddui.

Son álggahii 1998:is oktasašbarggu Jorunn Eikjokain, gii lea sosialántrolpologa ja kultubuvttadeaddji. Soai leaba dan rájes ráhkadan máŋga čájáhusa fáttáin Sámis. Sudno girji “Ovcci Sámi áigegova” ilmmai 2013:is golmma gillii ČálliidLágádusas. Lassin sámegilli, vel dáro- ja eaŋgalasgillii. Čájáhus ”11 sámi áigegova” rahppui 2017:is bistevaš čájáhussan Kulturhistorjjálaš museas Oslos. Dan rájes leaba ráhkadan dokumentara ja čájáhusa “Árbediehtu – sámi máhtolašvuohta eanandoalus ja meahcásteamis” .  

Čájáhus leat su govat 40 máŋimuš jagis, 1979:s gidda 2019 radjai.

Produseanta ja teakstaovddasvástideaddji:  Jorunn Eikjok

Design: Ola Reibo

Maze joavku.

Maze joavku

Filed Under: Uncategorized @sa

SÁMI VAHKKU 2023

18. January 2023 by Åshild Birkeland

Samisk flagg

Sámi vahkku 2023

Bures boahtin sámi vahkkui Olmmáivággái! Davvi álbmogiid guovddáš ovttas Riddu Riđđu festiválain, Sámi girjerájusbálvalusain ja Giellasiida – Sámi giellaguovddážiin bovdet somas ja gelddolaš beivviide. Mis leat suohttasat sihke mánáide ja rávisolbmuide.

Govven: Ørjan Marakatt Bertelsen 

BEARJADAT GUOVVAMÁNU 3.B

Mii álggahit sámi vahkku čájehit guokte áibbas ođđa filmma. Mii leat nu rámis go beassat čájehit “Ellos eatnu – La elva leve” filmma seamma beaivvi go lea vuosttaščajálmas. Filbma lea dahkkon dáhpáhusa vuođul, mii lea hirbmat ollu hábmen sihke dáčča ja sámi historjja. Thorbjørn Egner bivnnuhis muitalus Kardemommegávpoga birra lea aitto ráhkaduvvon animášuvdna filbma maid olles bearaš beassá geahččat. Dán girjás ja ealas filmmas deaivvat golbma rievvára, Sofe-siesá ja politijameašttir Bastiana, oahpes lávlagiid beasat dál gullat ođđa hámis. Ja suohttaseamos filmmain lea dieđusge ahte buohkat sámástit.

Bie. 17:00 Filbmačajáhus: Olbmot, rievvárat ja Kardemomme-gávpot – Sámegillii

Bie. 19:00 Vuosttaščajáhus: Ellos eatnu – La elva leve

Bie. 21:00 Quiz`a Davás olgobáikkis

MÁNNODAT GUOVVAMÁNU 6.B
The answer is Land. Foto: Antero Hein.
Bie. 10:00 Leavgageassin

[Read more…] about SÁMI VAHKKU 2023

Filed Under: Uncategorized @sa

čájálmas: Bohtos dál dat beana

21. December 2022 by Åshild Birkeland

Ráhkisvuođamuitalus muhtin olbmá ja su beatnaga birra, mávssaheami ja mášohis vuordima. “Beana báhččon, logan, ja oainnán su čuožžume ja guovlá vulos. Ii beana sáhte leat báhččon, beatnagiid ii sáhte goddit. Son lohka beana lea báhččon, muhtin lea goddán dan. Son lea báhčán beatnaga ja son galgá jápmit. Dán eahkeda galgá son jápmit.”

Jon Fosse lea ieš lohkan ná fáttá beatnaga birra. “Mun doaivvun beana lea juoga dego gielahis áddejumi birra sáhkan, ja mun geahččalan várra čállit dan čuvgehusa gielalaš ipmárdussii bihtá bottožin.  Go dan čuoččuhan, de aŋkke orro boastut. Mun doaivvun mii fertešeimmet beroštit mas nu, ja vuordit juoidáid, nugo Beatnaga, Ipmila, Ráhkkása, Godota.

Bistá/Varighet: 75 min.

Bileahtta

 

 

Filed Under: Uncategorized @sa

JUOVLADEAR​VVUOĐAT

21. December 2022 by Åshild Birkeland

Govven: Ørjan Bertelsen
Mii sávvat ráfálaš juovllaid ja buori ođđa jagi! Davvi álbmogiid guovddáš lea gitta 24.12.2022 – 02.01.2023.

Filed Under: Uncategorized @sa

Muohtaoabbá – Magihkalaš bearasjuovlamuitalus

4. November 2022 by Åshild Birkeland

Lea juovlamánu 1:š beaivi, ja fargga juovllat. Dán jagi ii leat Julian mielas man ge veara, vaikko livččiige juovlaruohtta maid su riegádanbeaivi. Dasgo su ruovttus ii leat nu go láve leat juovlamánus. Ii mihkkege leat nu go láve. Go eadni ja áhčči eaba oro diehtimege makkár beaivi lea, ja obanassiige ahte dál leat fargga juovllat. Dábálaččat láve juovlamánnu buot buoremus áigodat jagis. Son liiko klementiner hádjii, ja bihpporgáhko hádjii, ginttalčuovggaide ja somás adveanta áigodahkii. Muhto dán jagi sis eai šatta juovllat. Juliana stuoraoabbá lea aitto jápmán, ja váhnen guovttos leabba morrašis. Julian ferte birget ieš, visot orro nu váivi – dássážii go deaivvadeaba imašlaš nieiddažin – Hedvigin.

Muohtaoabbá lea hui liekkus morašmuitalus movt lea massit oappá ja illudit go oahpásnuvvá ođđa olbmái, das leat oavdudagut ja albma juovlaillu.

Ođđa juovlaklassihkar

Maja Lunde juovlaromána lea 24 oasis, ja válljejuvvui klassihkkáriin juo almmuhanjagis 2018:s. Das leat čáppa tennjegat maid Lisa Aisato lea sárgon. Girji menestuvai alla lohkkiid loguiguin, ja áviissat jorahedje 6:s birccus.

Bileahtta

Filed Under: Uncategorized @sa

Sámi Giellavahkku Gáivuonas jagi 2022

17. October 2022 by Åshild Birkeland

Bures boahtin vahkkui gos sámegiella galgá gullot ja leat oidnosis juohke sajis! Maiddai dán jagi Giellavahkku prográmmas sisdoallá olu nu go earret eará girjepresentašuvnna, duodjekurssa, seminára ja konseartta. Šaddá maid vejolaš oaidnit máinnašuvvon Bååstede dávviriid mat leat máhcahuvvon guovlluide gos oktii ledje vižžojuvvon.  Sámi giellavahku ulbmil lea loktet sámegiela stáhtusa, ja máhtu giela ja kultuvrra birra olles servodagas. 

Gáivuona giellavahku prográmma lea ovttasbargu gaskkal Giellasiidda, Davvi álbmogiid guovddáža, Gáivuona girjerájo já Riddu Riđu festivála.  

Mánnodat golggotmánu 24.b. 

Bie. 10-15: 

Vuosehus: Eallin Áhkkávákkis ovdal 1940. Báiki: Galleriija Davvi álbmogiid guovddáš  

Vuosehus Eallin Áhkkavákkis ovdal 1940. Jan Güettler govaid ja muitalusaid vuođđun lea dokumentašuvdna beaivválaš eallimis Áhkkávákkis ovdal 2. máilmmisoađi, dalle go olbmot vižže návccaid ja eallinláibbi luonddus. Jan Güettler vuosehus sisdoallá govvamateriála jagis 1939, dávviriid Áhkkávákkis ja Májj-Inggá viesus. Eallin Áhkkávákkis lei vuođđuduvvon guoddevaš vuođđoávdnasiid geavaheamis, ja gávppašeapmi attii vejolašvuođa háhkat eará gálvvuid ja ruđa. Güettler materiála govvida juste dan.  

Bie. 10-14: 

Máhcahuvvon dávviriid vuosehus Bååstede prošeavttas. Báiki: Davvi álbmogiid guovddáš  

“Bååstede” prošeavtta bokte leat 24 kulturhistorjjálaš dávvira mat ledje vižžojuvvon guovlluin Návuonas, Gáivuonas, Omasvuonas, Ivgus, Báhcavuonas, Moskovuonas, Romssas ja Beardu-guovllus máhcahuvvon Davvi álbmogiid guovddážii. Dávvirat galget vuosehuvvot bistevaš vuosehusas mii rahppojuvvo jagi 2023, muhto giellavahkkus šaddá vejolaš oaidnit dávviriid ovdal go vuosehuvvot. Dávviriid lea vejolaš oaidnit boares NRK Sámi lanjas.  

Disdat golggotmánu 25.b.  

Bie. 10-15: 

Vuosehus: Eallin Áhkkávákkis ovdal 1940. Báiki: Galleriija Davvi álbmogiid guovddážis  

Kursa: 

Kursa: Sisteburssa goarrun/– Jorun Løkvold. Dálusvákki skuvlla ohppiid várás

Bie. 18:00 

Vuosehusrahpan: Sibarahkka man Jorun Løkvold ja Elle Varsi leaba ráhkadan.  Báiki: Dávvi álbmogiid guovddáš. Eaŋkilis guossuheapmi. 

Silbarahka lea bivttas man nissonat geavahedje erenomáš dáhpáhusain nugo heajain. Duojárat Jorun Løkvold ja Elle Varsi leaba válljen ealáskahttit dán čáppa biktasa mii ii leat leamašan oidnosis min guovlluin guhkes áigái. Vuosehusa lea vejolaš oaidnit Davvi álbmogiid guovddážis gitta skábmamánu 4.beaivái.  

Bie.  18:30

Tor Mikalsen logaldallan: Sámi nammaárbevierut Ivguvuonas - Historjá namaid birra nu go Biggul Ánte, Knut Eva ja Jáku Billá.   

Lea guhká leamaš dovddus ahte sámi kultuvrras geavahuvvo eatni dahje áhči namma ovdal olbmo iežas nama(id). Váikko nammaárbevierru lea dábálaš sámi guovlluin, de ii leat vuđolaččat dutkojuvvon dahje dokumenterejuvvon ovdal. Gohčodannamat leat leamašan njálmmálaš fenomenat, ja eai leat bálljo goassege čállojuvvon báhpirii.

Tor Mikalsen lea prošeavttastis geahčadan dárkileabbo sihke sámi árbevirolaš namaid ja duogáža Ivgus. Dán logaldallamis muitala prošeavtta birra ja maid lea gávnnahan barggus.   

Kultursállas.   

[Read more…] about Sámi Giellavahkku Gáivuonas jagi 2022

Filed Under: Uncategorized @sa

  • « Go to Previous Page
  • Page 1
  • Page 2
  • Page 3
  • Go to Next Page »

Footer

Kontakt / Oktavuohta / Contact

Tlf: 777 17 800

post@nordligefolk.no    

Finn veien

Åpningstider
Mandag – fredag: 10.00-15.00

Følg oss / Follow us
FACEBOOK
INSTAGRAM
YOUTUBE

Ressurser
NORDLIGEFOLK.NO
GAISI.NO

Denne siden bruker informasjonskapsler

Copyright © 2025 · Genesis Sample on Genesis Framework · WordPress · Log in