Uncategorized @sa

Bargu álggahuvvui ovddeš kulturministtaris Trine Skei Grandes maŋŋel go sámedikkepresideanta Áili Keskitalo lei MEK guossis Berlinas 2019’s, geain lea stuora čoakkáldat sámi kulturdávviriin iežaset magasiinnain.

Boahttevaš viđa jagis galget sámi dávvirat duiskka čoakkáldagain kártejuvvot ja gaskkustuvvot Mihttu lea ahte duiskka museain aliduvvo máhttu ja áššedovdibálvalus, vai čoakkáldagat sáhttet buoret vugiin čájehuvvot gussiide. Seammás galget Norggá museat oažžut eambbo dieđuid makkár sámi dávvirat duiskka čoakkáldagain leat. Bargu galgá eareteará dahkat diehtojuohkima, sámi kultuvrra ja eallima gaskkusteami, čájáhusovttasbargguid, kopiijaráhkadeami dávviriin, čoakkálmasaid digitaliserema ja internášunála oláheami vejolažžan. Ulbmil lea oažžut eambbo ipmárdusa ja dieđuid sámi dávviriid ráhkadeami, vuolgga, anu ja mearkkašumi birra, sihke historjjalaččat ja dálááiggis. KUD lea láhčán ja ruhtadan prošeavtta, Sámediggi lea prošeaktaeaiggát, ja Sámi Museasearvvis lea prošeaktaovddasvástádus. Cathrine Baglo lea prošeavtta jođiheaddji.

Museaossodat DÁT lea oassseváldán prošeavtta digitála čoahkkimiin, ja prošeaktajođiheaddji Catrine Baglo lea sin guossis leamašan. Mii leimmet mielde prošeavtta vuosttaš mátkis duiskka museain 10 – 14.10.2022. Loga eambbo dan mátki birra.

Eambbo dieđuid prošeavtta birra gávnnat dás.

Čájáhus álggahuvvo Álttááššiin, joatkašuvvu Beaivváš sámi nášunálateateriin, Mázejoavku, Riddu Riđđu, Heini Wesslin ja loahpas Nils Aslak Valkeapáá – Áillohaš.

– Oččon sámi ustibiid og studerejin Romssas 70-logus. Čohkkájun dávjá singuin «sámi čiegas» Prelatenis. Ledjen singuin maid sámefeasttain. Dán muitala govvideaddji Ola Røe, mo son oahpásmuvai Sámin.

Ola Røes govvidandoaibma leamaš dan áigodagas go Sámis dáhpáhuvai buot eanemusat. 1970-loguin álggahuvvui dekoloniseren ja revitaliseren Sámis. Sápmelaččat hálidedje ere beassat koloniseremis ja hálideddje eláskahttit kultuvrraset. Čájáhus dokumentere dán ođđa áiggi sámi servodagain. Dat álggahuvvo Álttááššiin, man boađusiin leai ahte sámeálbmoga status Norggas nannejuvvui. Das rájes loktanii vuoibmi dekoloniseremis ja sámekultuvrra ealáskahttin.

– Fárrejin Guovdageaidnui 80-logus. Ássen doppe moadde jagi. Doppe bargen maid ovttas govvideaddjiin Harry Johansenin, gii lea sápmelaš.

Ola Røe

Govvideaddji Ola Røe bajásšattai Langhusas Ski gielddas olggobealde Oslo. Son lea assan dáppe davvin 1976 rájes. Ola lea økoboanda ja govvideaddji. Son ássá Selnes báikkis Báhcavuonas, bearrašinniis ja máŋggalágan ealliguin. Son álggahii karrieras govvideaddjiin 1979:is, aiddo máŋŋelaš go lei geargan oahpaheaddjioahpus Tromssa oahpaheaddjiskuvllas. Son manai Áltái govvendihtii Alaheaj-Guovdageaineanu dulvadanvuostálastimiid. Dan dagai freelancáriin Romssa aviissa Nordlys ovddas. 90-logu álgui lei son fásta frelancagovvideaddji Oslo aviissa Dagbladet ovddas. Sus lei iežas fidnodat Romssas. Son govvii buot lagan ođasáššiid Davvi-Norggas, main lei riikkaviidosaš beroštupmi – Oslo geahčastagas.

Hålogaland Teater – HT lei su deŧáleamos bargoaddi 1979 – 2016 áigodagas. Doppe válddii son preassa-, prográmma- ja pláhkátgovaid. Govvii measta buot teaterčájálmasaid HT:as 30 jagi, sulli 230 čájálmasa. Ola lea maid govven moadde čájálmasa Beaivváš Sámi teáhter ovddas Guovdageainnus. Lea maid govven Stellaris Dánsunteáhtera Hammerfeasttas ja Sampo Teáhtera Girkonjárggas. Ola lea jagiid čađa bargan olu miehtá Sámi, ovttas sámi journalisttaiguin ja kulturbargiiguin. Sus leamaš govat iešguđetge lágan čájáhusain. Fáttát leamaš oljobargiid árgabeaivi, guovssahasat, Davvi-Norgga luondu ja biras ja davvi čuovga.  Son buvttadii 90-logu álggus multimediačájáhusas “Davvi-Norga gávcci jahkeáigodagas”. Dat čájehuvvui konferánssain ja kulturdoaluin ealli musihkain celloin ja juoigamiin. Son leamaš moddii govvideaddjiin fárus giđđajohtimis Finnmárkku duoddaris mearrariddui.

Son álggahii 1998:is oktasašbarggu Jorunn Eikjokain, gii lea sosialántrolpologa ja kultubuvttadeaddji. Soai leaba dan rájes ráhkadan máŋga čájáhusa fáttáin Sámis. Sudno girji “Ovcci Sámi áigegova” ilmmai 2013:is golmma gillii ČálliidLágádusas. Lassin sámegilli, vel dáro- ja eaŋgalasgillii. Čájáhus ”11 sámi áigegova” rahppui 2017:is bistevaš čájáhussan Kulturhistorjjálaš museas Oslos. Dan rájes leaba ráhkadan dokumentara ja čájáhusa “Árbediehtu – sámi máhtolašvuohta eanandoalus ja meahcásteamis” .  

Čájáhus leat su govat 40 máŋimuš jagis, 1979:s gidda 2019 radjai.

Produseanta ja teakstaovddasvástideaddji:  Jorunn Eikjok

Design: Ola Reibo

Maze joavku

Sámi vahkku 2023

BEARJADAT GUOVVAMÁNU 3.B

Mii álggahit sámi vahkku čájehit guokte áibbas ođđa filmma. Mii leat nu rámis go beassat čájehit “Ellos eatnu – La elva leve” filmma seamma beaivvi go lea vuosttaščajálmas. Filbma lea dahkkon dáhpáhusa vuođul, mii lea hirbmat ollu hábmen sihke dáčča ja sámi historjja. Thorbjørn Egner bivnnuhis muitalus Kardemommegávpoga birra lea aitto ráhkaduvvon animášuvdna filbma maid olles bearaš beassá geahččat. Dán girjás ja ealas filmmas deaivvat golbma rievvára, Sofe-siesá ja politijameašttir Bastiana, oahpes lávlagiid beasat dál gullat ođđa hámis. Ja suohttaseamos filmmain lea dieđusge ahte buohkat sámástit.

Bie. 17:00 Filbmačajáhus: Olbmot, rievvárat ja Kardemomme-gávpot – Sámegillii

Bie. 19:00 Vuosttaščajáhus: Ellos eatnu – La elva leve

Bie. 21:00 Quiz`a Davás olgobáikkis

MÁNNODAT GUOVVAMÁNU 6.B

[Read more…] about SÁMI VAHKKU 2023

Ráhkisvuođamuitalus muhtin olbmá ja su beatnaga birra, mávssaheami ja mášohis vuordima. “Beana báhččon, logan, ja oainnán su čuožžume ja guovlá vulos. Ii beana sáhte leat báhččon, beatnagiid ii sáhte goddit. Son lohka beana lea báhččon, muhtin lea goddán dan. Son lea báhčán beatnaga ja son galgá jápmit. Dán eahkeda galgá son jápmit.”

Jon Fosse lea ieš lohkan ná fáttá beatnaga birra. “Mun doaivvun beana lea juoga dego gielahis áddejumi birra sáhkan, ja mun geahččalan várra čállit dan čuvgehusa gielalaš ipmárdussii bihtá bottožin.  Go dan čuoččuhan, de aŋkke orro boastut. Mun doaivvun mii fertešeimmet beroštit mas nu, ja vuordit juoidáid, nugo Beatnaga, Ipmila, Ráhkkása, Godota.

Bistá/Varighet: 75 min.

Bileahtta